Yahya B. Hamza El-Alevî’nin Et-Tırâz Adlı Eserinin Meânî İlmi Aç

Bu çalışma, belâgat ilmine mütevazı bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında Alevî’nin Tırâz adlı eserinde meânî konularını ele alış biçimi ve analiz yöntemleri incelenmiş ve onun özgün düşünce yapısı ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmada müellifin belâgat ilminin bölümlerinden olan meânî hakkındaki görüşleri, tanımları, sınıflandırmaları ve bazı belâgat âlimlerine yönelik eleştirileri değerlendirmeye tabi tutulmuştur.

Çalışma bir giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş bölümünde, çalışmanın konusu, amacı ve yöntemi belirtilmiş; Alevî’nin hayatı, eserleri hakkında bilgi verilerek çalışma konusu olan Tırâz adlı eseri tanıtılmıştır. Birinci bölümde öncelikle müellifin belâgat ve fesahat kavramlarını detaylı bir şekilde analiz etmesine ve aralarındaki farkları belirtmesine değinilmiştir. Daha sonra haber cümlesi, isnad, isnad-ı haberî, isnadın kısımları, müsned ve müsnedün ileyh konuları ele alınmıştır. İkinci bölümde Alevî’nin inşâ cümleleri, fiilin ilişkili olduğu ögeler, takdim-tehir ve kasr konularını inceleme ve değerlendirme yöntemi üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde müellifin fasıl-vasıl ve îcâz-ıtnâb ve müsâvat konularını nasıl sınıflandırıp değerlendirdiğine yer verilmiştir. Sonuç bölümünde ise bu çalışmayla ulaştığımız neticeler özetlenmiştir.